بیماران زیادی به جراحی مفاصل (زانو، شانه، مچ‌پا و...) نیاز دارند و وقتی به متخصصان ارتوپدی مراجعه می‌کنند، ممکن است با کلمه جراحی «آرتروسکوپیک» یا به اصطلاح «لیزری» مواجه شوند. در حالی که نمی‌دانند تفاوت جراحی آرتروسکوپیک و جراحی باز چیست و کدام یک بهتر است یا اینکه در جراحی آرتروسکوپیک از لیزر استفاده می‌شود یا نه... .
در جراحی آرتروسکوپیک، ابتدا با یک برش کوچک، یک دوربین باریک و بلند شبیه خودکار داخل مفصل قرار می‌گیرد که هم نور را به داخل مفصل می‌تاباند و آن را روشن می‌کند و هم تصویر داخل مفصل را می‌گیرد و روی مانیتور نشان می‌دهد. جراح با چرخاندن سردوربین به جهات مختلف، داخل مفصل را می‌بیند و سپس با برش‌های کوچک دیگری، وسایلی برای جراحی به درون مفصل می‌برد و همزمان در مانیتور آنها را می‌بیند و با کمک آنها جراحی می‌کند مثلا چیزی را برش می‌زند، یا می‌دوزد، یا استخوانی را سوراخ می‌کند یا می‌تراشد و...
در جراحی باز که روش قدیمی‌تری است، با یک برش بزرگ، پوست و بافت‌های زیر آن بریده و مفصل کاملا باز و داخل آن مستقیم دیده و اقدام درمانی انجام می‌شود. کلمه لیزری، یک غلط مصطلح است و نور لیزر هیچ جایگاهی در آرتروسکوپی مفصل ندارد. نوری که در آرتروسکوپی به کار می‌رود، نور معمولی و غیرلیزری است. هم در جراحی باز و هم آرتروسکوپیک، بیمار باید به نوعی بیهوش شود مثل بیهوش عمومی (کامل) یا بی‌حسی نخاعی. در روش جراحی باز، بافت‌های بیشتری را می‌برند در حالی که در آرتروسکوپی فقط چند سوراخ ایجاد می‌شود. بیماران پس از جراحی آرتروسکوپیک درد کمتری دارند و زودتر به کار و زندگی خود برمی‌گردند، پس از عمل هم معمولا برای بهبود حرکات مفصل، به فیزیوتراپی کمتری نیاز دارند و از لحاظ ظاهری و زیبایی نیز زخم‌های جراحی آرتروسکوپیک کوچک‌تر است.
از لحاظ هزینه‌های جراحی، معمولا روش آرتروسکوپیک گران‌تر است چون از وسایل ظریف‌تر و گران‌تر و تجهیزات و امکانات بیشتری استفاده می‌شود. روش آرتروسکوپیک نسبت به روش جراحی باز تبحر بیشتری می‌خواهد و جراح باید دوره‌های مخصوص این کار را دیده باشد و مدتی طول می‌کشد تا تجربه و تبحر کافی به دست آورد. تمام اعمال جراحی را نمی‌توان به روش آرتروسکوپی انجام داد مثلا برای درمان شکستگی‌ها، تقریبا همیشه لازم است جراحی باز انجام شود یا مثلا در جراحی شانه که برای دررفتگی مکرر شانه انجام می‌شود، اگر ضایعات استخوانی کوچک و تازه باشند، بهتر است به روش آرتروسکوپیک عمل شوند در غیر این صورت جراحی باز نتایج بهتری دارد.
بعضی اعمال جراحی را فقط می‌توان با آرتروسکوپ انجام داد و به روش جراحی باز دسترسی به آن ضایعات ممکن نیست اما در نهایت وقتی بیماری به پزشکی که تجربه و تبحر کافی دارد، اطمینان می‌کند و درمان خود را به او می‌سپارد، باید نظر او را بپذیرد و جراح با در نظر گرفتن تمام جوانب، یکی از انواع جراحی‌های باز یا آرتروسکوپیک را که بیشتر به صلاح بیمار می‌داند، پیشنهاد می‌کند.
دراین مطلب شما را با دستگاه توراکوسکوپ آشنا می کنیم. عملکرد توراکوسکوپ (Thoracoscope) به نوعی شبیه به آندوسکوپی می باشد. نوک توراکوسکوپ دارای دوربین مدیکال می باشد که به وسیله آن پزشک می تواند محل دستگاه را تشخیص دهد و آن را به محل مورد نظر هدایت کند.
مفاهیم پایه
توراکوسکوپ (Thoracoscope) از دو کلمه توراک ((Thorac(o) به معنی سینه و اسکوپ (Oscope) به معنی نمایش تشکیل شده است و در کل به معنی مشاهده حفره از طریق یکی از فضاهای بین دنده‌ای است.
لاپاراسکوپی کم تهاجمی ترین اقدامی است که به عنوان یک ابزار تشخیصی و یک اقدام جراحی برای بررسی و معاینه اعضای شکمی و لگنی، و یا قفسه سینه، سر و یا گردن انجام می شود. با انجام لاپاراسکوپی هم چنین می توان نمونه های بافتی را برای انجام نمونه برداری جمع آوری کرد، هم چنین کاربرد توأم آن با سایر روش های درمانی می تواند در درمان بدخیمی ها نیز نقش داشته باشد. از آن برای برخی اقدامات قلبی و عروقی نیز می توان استفاده کرد.
هدف
لاپاراسکوپی برای معاینه و بررسی اعضای شکمی و لگنی، و به منظور تشخیص برخی بیماری ها به کار می رود، پس از آن و براساس شرایط موجود، می تواند برای انجام جراحی نیز کاربرد داشته باشد. در حوزه طب زنان، لاپاراسکوپی کاربرد زیادی در معاینه قسمت های خارجی رحم، لوله های فالوپ و تخمدان ها دارد و خصوصاً در موارد دردهای لگنی در جایی که با استفاده از روش های تصویربرداری تشخیصی (سونوگرافی و توموگرافی کامپیوتری) نتوان علت زمینه ای را تشخیص داد، مورد استفاده زیادی دارد. نمونه هایی از بیماریهای زنان که با استفاده از لاپاراسکوپی تشخیص داده می شوند اندومتریوز، حاملگی نابجا، کیست های تخمدانی با بیماری های التهابی لگن (PID)، ناباروری و سرطان می باشند. از لاپاراسکوپی در جراحی عمومی هم برای بررسی اعضای شکمی مثل کیسه صفرا، مجاری صفراوی، کبد، آپاندیس و روده ها استفاده می شود.
برخی از بیماری ها را می توان در حین انجام جراحی لاپاراسکوپی و با استفاده از ابزار و وسایلی که خاص لاپاراسکوپی طراحی شده اند درمان کرد. ابزار پزشکی که می تواند همراه با لاپاراسکوپی استفاده شود شامل واحدهای جراحی الکتریکی و لیزرهای جراحی است. به دلیل کم تهاجمی بودن لاپاراسکوپی و نیز داشتن عوارض کمتر، امروزه برای انجام انواع متعددی از اقدامات این روش جراحی باز ارجح است. لاپاراسکوپی میکروسکوپی می تواند در مطب پزشک و با استفاده از لاپاراسکوپ های کوچک تر انجام شود. کاربردهای بالینی شایع آن در زمینه بیماری های زنان، نمونه برداری درد (برای اندومتریوز)، سترون سازی و اقدامات باروری می باشد. کاربردهای معمول آن در جراحی عمومی ارزیابی دردهای حاد و مزمن شکمی (به عنوان مثال آپاندیسیت)، ارزیابی پایه صدمات وارده، نمونه برداری و ارزیابی توده های شکمی می باشد. لاپاراسکوپی توسط متخصصین زنان، متخصصین ارولوژی و جراحان عمومی برای انجام اقدامات شکمی و لگنی خیلی زیاد مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین مورد استفاده جراحان ارتوپدی برای اقدامات ستون فقرات و جراحان قلب برای انجام جراحی های قلب با کمترین میزان تهاجم نیز می باشد. از سال ۲۰۰۳، در حال بررسی این موضوع هستند که آیا می توان اقداماتی چون برداشتن تیروئید و پاراتیروئید را نیز با لاپاراسکوپی انجام داد و یا خیر.